Salonik prasowy
"DZIECI I ŚWIĘTY SPOKÓJ NIE WYSTĘPUJĄ W PAKIECIE"
Dziecko w grze.
Podstawową cechą dzieciństwa jest rozwój. Rozwój fizyczny, intelektualny, społeczny. By przebiegały poprawnie potrzebują przestrzeni, ruchu, zmian, różnorodności i wyzwań.
Kolejnym niezbywalnym warunkiem pozytywnego wzrastania jest harmonia, czyli rozwój wieloaspektowy i zrównoważony.
Tymczasem coraz częściej daje się zaobserwować ograniczanie aktywności dzieci do udziału w świecie wirtualnym, z którego czerpią wiedzę, rozrywkę, wzorce zachowań, przyjaciół. Odbywa się to kosztem ich orientacji w realnym świecie, osobistych relacji, praktycznych umiejętności, co ewidentnie zakłóca harmonię rozwoju.
Media elektroniczne w życiu dzieci stanowią więc poważny problem, a może raczej wyzwanie. Uzależnienia dzieci związane z nadużywaniem elektroniki stają się dzisiaj jednym z największych zagrożeń. 12 % dzieci w Polsce jest uzależniona od Internetu, ale z drugiej strony, nie sposób zaprzeczyć, że świat wirtualny to część współczesności, więc pozbawianie dziecka kontaktu z nim w imię zdrowego życia, jak za dawnych lat, byłoby odbieraniem mu jednego z podstawowych narzędzi funkcjonowania. Permanentna walka z elektronicznymi mediami w rękach dzieci nie ma sensu – ale też, że zdecydowanie warto negocjować rozsądne warunki użytkowania domowej elektroniki.
WŁAŚCIWA MIARA
Podstawowym obszarem wpływu rodzica na dziecko jest ustalenie limitu użytkowania urządzeń elektronicznych.
Efektywne wychowawczo jest skorelowanie dziennego limitu korzystania przez dziecko z mediów elektronicznych z jego naturalnym etapem rozwojowym. Badania nad rozwojem mózgu dziecka wykazały że:
- Czasem efektywnego skupienia się dla dziecka 2 – 3 letniego jest mniej więcej kwadrans do pół godziny
- Czasem efektywnego skupienia się dla dziecka 4 – 6 letniego jest pół godziny do 45 minut
Aktywność dzieci nieprzekraczająca ram czasowych odpowiadających naturalnej dojrzałości mózgu dziecka bywa, co warto podkreślić, jak najbardziej rozwojowa. Rozważnie wybrana zabawa przy tablecie lub laptopie nie jest zagrożeniem, a często pomaga w nauce kolorów, dźwięków, kształtów liter, cyfr, języków obcych, przybliża nowe dziedziny. Dodatkowo co niezwykle ważne, wyposaża dziecko w umiejętności pozwalające na odnalezienie się w środowisku rówieśniczym. Wprowadzanie dziecka w wirtualny świat bywa zatem wskazane i pożyteczne, ale pod warunkiem że dziecko powinno mieć w tym świecie przewodnika, który zadba o właściwy czas i charakter zabawy.
UWAGA, e- NIEBEZPIECZEŃSTWO
- Po intensywnych sesjach w wirtualnym świecie zmień dziecku rodzaj aktywności na coś związanego z ruchem (sport, spacer, zabawa na placu zabaw), kontaktami społecznymi (spotkanie z kolegami), wypełnianiem obowiązków ( spacer z psem, sprzątanie, przyrządzanie posiłku)
- Niekontrolowana pod względem czasu, przewlekła i jednostajna aktywność dziecka w sieci, nieprzeplatana innymi czynnościami, traci walory rozwojowe, upośledza poznawczo i sensorycznie oraz naraża na uzależnienie.
- Należy wyeliminować przekazy o charakterze agresywnym, których jest niestety niemało. Niszczą one kruchą psychikę dziecka i pokazują złe wzorce zachowań, które z czasem wpływają na gust, wybory i kształtują osobowość.
- Należy czuwać by początkowo zdrowe i konstruktywne dążenie dziecka do satysfakcji i emocjonalnej nagrody w postaci zdobywania punktów, nagród itp. w wirtualnym świecie nie stało się dla dziecka szkodliwym nawykiem. Nie jest dobrze gdy dziecko zbyt silnie wiąże się emocjonalnie z konkretną ofertą i tylko przy niej się relaksuje, jej poświęca całą uwagę, bo oznacza to oscylowanie na granicy uzależnienia. Problemy związane z niewłaściwym przebywaniem w świecie online mogą pojawiać się u dziecka w każdym wieku. Do najczęściej spotykanych należą:
- Problemy ze snem, niebieskie światło wpływa negatywnie na zasypianie
- Problemy ze wzrokiem, mruganie, krótkowzroczność, zaburzenia widzenia
- Problemy z sylwetką i postawą, zagrożenie otyłością i skrzywienie kręgosłupa
- Problemy emocjonalne, nadmierne pobudzenie, lękliwość i nerwowość
Problemy z agresją, zmniejszenie zahamowania w stosowaniu agresji w świecie realnym
- Problemy uzależnieniowe i objawy abstynencyjne, dziecko traci zainteresowanie realiami i nie chce odchodzić od gry, gdy musi skończyć wykazuje objawy abstynencyjne; złości się, krzyczy, jest agresywne, pobudzone, destrukcyjne lub autodestrukcyjne
- Problemy komunikacyjne, adaptacyjne i społeczne. Nadmierne spędzanie czasu w wirtualnym świecie może „wychować” dziecko na osobę słabo zsocjalizowaną, wycofaną, pobudzoną, skłonną do agresji. Zamykanie się w kręgu wirtualnych przeżyć ogranicza rozwojowo.
Drodzy rodzice odsuńcie na bok pomysł regularnego wyręczania się „opiekunami” w postaci elektronicznych urządzeń ekranowych i róbcie to co od wieków robili odpowiedzialni rodzice: aktywnie towarzyszcie dzieciom w odkrywaniu świata , którego cząstką, ważną dzisiaj i niezbędną, ale tylko cząstką, jest świat Internetu i elektronicznych gier.
Opracowano na podstawie artykułu: „Dziecko w grze” dr A. Pilichowska, Bliżej Przedszkola 10/2022
AGRESJA U DZIECI - czy radzimy sobie z tym zjawiskiem?
Przyczyny agresywnych zachowań u dzieci.
- Środowisko rodzinne
Dzieci uczą się przez obserwację a agresywne modele zachowań mogą być
przez nie kopiowane. Badanie wykazują, że dzieci, które są świadkami przemocy domowej, mają większą skłonność do agresji.
- Brak umiejętności społecznych
Dzieci które mają trudności z komunikacją, wyrażaniem swoich uczuć czy rozwiązywaniem konfliktów w sposób konstruktywny, mogą uciekać się do agresji jako środka do osiągnięcia swoich celów lub wyrażania frustracji.
- Trudności w wyrażaniu uczuć
Nieznajomość emocji – małe dzieci często nie potrafią zidentyfikować i nazwać swoich emocji. Gdy odczuwają silne uczucia, takie jak złość czy frustracja, mogą nie wiedzieć jak je kontrolować i wyrażać w akceptowalny sposób
Zastraszanie i nieśmiałość – dzieci, które są nieśmiałe i zastraszone, mogą mieć trudności z wyrażaniem swoich potrzeb i uczuć. W sytuacjach stresowych mogą nagle wybuchać agresją, gdy czują, że nie mają innego wyjścia.
Niedojrzałość emocjonalna – emocjonalna niedojrzałość może prowadzić do impulsywności. Dzieci, które nie nauczyły się jeszcze jak regulować swoje emocje, mogą reagować natychmiastową agresją na wszelkie negatywne bodźce.
DLACZEGO DZIECKO BIJE ZAMIAST KOMUNIKOWAĆ ?
- BRAK MODELI DO NAŚLADOWANIA
Dzieci uczą się rozwiązywania konfliktów, obserwując dorosłych i rówieśników. Jeśli w ich otoczeniu brak pozytywnych wzorców rozwiązywania sporów, mogą nie wiedzieć, jak to robić w sposób konstruktywny.
- NIEWYSTARCZAJĄCE UMIEJĘTNOŚCI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
Rozwiązywanie konfliktów wymaga umiejętności, takich jak empatia, perspektywa drugiej osoby, negocjacja i kompromis. Przedszkolaki które ich nie rozwinęły, mogą używać siły jako pierwszej odpowiedzi na konflikt.
- NISKA FRUSTRACYJNA TOLERANCJA
Dzieci o niskiej tolerancji na frustrację szybko tracą cierpliwość w sytuacjach konfliktowych. Nie potrafią rozwiązać problemu słowami, często sięgają po agresję jako szybkie rozwiązanie. Może to być wynik nadmiernych wymagań, braku poczucia bezpieczeństwa, problemów emocjonalnych, zmian rodzinnych ( rozwód, problemy finansowe).
- CZYNNIKI BIOLOGICZNE
Dzieci mogą być bardziej predysponowane do agresywnych zachowań z powodu czynników biologicznych, takich jak temperament, poziom energii, czy impulsywność oraz mniejszej zdolności do samokontroli.
EMOCJE KIERUJĄCE DZIEĆMI BIJĄCYMI INNE DZIEICI
Dzieci bijące rówieśników często przeżywają silne emocje, z którymi nie potrafią sobie poradzić.
Złość – dzieci mogą bić, ponieważ są złe na rówieśników za coś co im zrobili lub powiedzieli. Złość jest naturalną reakcją na frustrację lub niesprawiedliwość.
Frustracja – dzieci mogą czuć się sfrustrowane, gdy coś nie idzie po ich myśli, nie mogą zdobyć tego, czego chcą, lub nie są w stanie wyrazić swoich potrzeb słowami. Frustracja może wynikać z niemożności wykonania zadania, które uważają za ważne, lub z braku uwagi ze strony dorosłych.
Strach – niektóre dzieci mogą reagować agresją, gdy czują się zagrożone lub przestraszone. Może to być mechanizm obronny, mający na celu ochronę przed realnym lub wyimaginowanym niebezpieczeństwem. Strach przed byciem skrzywdzonym lub odrzuceniem przez grupę może prowadzić do agresywnych reakcji.
Smutek i poczucie krzywdy – dzieci mogą również bić gdy są smutne lub czują się zranione. Bicie może być wyrazem ich rozpaczy lub sposobem na zwrócenie uwagi na swoje problemy. Smutek może wynikać z poczucia samotności lub braku wsparcia emocjonalnego.
Co oprócz bicia jest agresją ?
Oprócz bicia, agresywne zachowania dzieci mogą przybierać różne formy:
- Popychanie i kopanie
- Gryzienie
- Zabieranie zabawek
- Obrażanie i wyzywanie
- Niszczenie przedmiotów
Jak się czuje dziecko, które bije inne dzieci
Dziecko które bije koleżanki i kolegów, może doświadczać mieszanych uczuć. Z jednej strony może czuć się silniejsze i bardziej kontrolujące sytuację, ale z drugiej strony może też odczuwać całą gamę emocji: wstyd, wina, izolacja, konflikt wewnętrzny.
Agresywne zachowania maja znaczący wpływ na relacje między dziećmi w grupie przedszkolnej.
U dzieci, które biją, mogą pojawić się trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem przyjaźni, co może prowadzić do wyobcowania i braku zaufania.
STRATEGIE RADZENIE SOBIE Z AGRESJĄ
- Nauka komunikacji
- Edukacja emocjonalna
- Rozwiązywanie konfliktów poprzez negocjacje, kompromis, współpracę, modelowanie pozytywnych zachowań w sytuacjach konfliktowych
- Wzmacnianie pozytywnych zachowań
- Konsekwencje bicia (ważne żeby dzieci wiedziały, że będą odrzucone przez rówieśników, bicie boli i jest krzywdą fizyczną)
Drodzy Rodzice
Trudne emocje zdarzają się w życiu każdego z nas, często wiele nieprzyjemnych emocji w dziecku wzbudzają lub pogłębiają rodzice swoimi komunikatami i zachowaniami. Rodzice bardzo często zakładają, że dzieci celowo zachowują się źle, zapominając, że są jeszcze małe i nie mają takich jak oni umiejętności regulacji stanów emocjonalnych.
Co może zrobić Rodzic ?
- Pomóc dziecku zrozumieć swoje emocje i ewentualne przyczyny jego zachowania
- Pozwalać dziecku okazywać trudne emocje i pomagać odpowiednio je wyrazić
- Rozwijać cierpliwość i chęć wysłuchania dziecka w czasie zdenerwowania. Przykład: Kiedy to robisz (opis zachowania dziecka), ja czuję(opis twoich uczuć), ponieważ( uzasadnienie). Chcę żebyś (twoje oczekiwania).
- Stan psychiczny dziecka szybko udziela się rodzicowi. Rodzic który pozwoli się ponieść negatywnym emocjom, przegrywa, ponieważ sytuacja zamiast ulec poprawie, będzie się pogarszać i stawać coraz trudniejsza do opanowania.
- Złoszczenie się i umiejętność rozładowania złości bez szkody dla innych jest bezcenną umiejętnością. Jeśli nie posiadają ją dorośli, to nie nauczą jej swoich dzieci.
- Uczyć dziecko innych, bardziej konstruktywnych sposobów rozładowania napięcia i radzenia sobie z nieprzyjemnymi emocjami, co da mu poczucie wpływu na zmianę swojego samopoczucia.
- Nie koncentrować się na dziecku tylko w kryzysowych sytuacjach, a przede wszystkim skupić się na brakujących umiejętnościach emocjonalno – społecznych i je rozwijać, np. czekanie na swoją kolej, dzielenie się, okazywanie sympatii.
- Słuchanie swoich myśli – rozpoznawanie i podważanie mowy wewnętrznej. To niezwykła umiejętność w opanowywaniu nieprzyjemnych emocji. Kiedy dziecko umie powiedzieć, co myśli, można pokazać mu, jak sposób myślenia oddziałuje na jego samopoczucie i jak może temu zaradzić, np. zmieniając podejście.
Opracowano na podstawie:
A.Jankowska „Wpływ agresywnego zachowania dziecka na dynamikę grupy przedszkolnej” Bliżej przedszkola 10.277/2024
E. Wilkos „Jak pomóc dziecku radzić sobie z emocjami (napięciem, złością, wstydem, smutkiem, poczuciem winy)?
PROBLEMY Z KONCENTRACJĄ UWAGI U DZIECI
Koncentracja.
Problemy z koncentracją u dzieci to obecnie najczęstszy problem zgłaszany przez rodziców podczas konsultacji u psychologa. Dotyczy to zarówno małych dzieci, jak i starszych uczniów. U maluchów problemy z uwagą objawiają się przede wszystkim brakiem zainteresowania zadaniami dydaktycznymi, niechęcią do zajęć statycznych i realizowanych w grupie (problemy ze współpracą). U starszych dzieci oznaczają zwykle problemy w nauce oraz zachowaniem na lekcjach.
Dziecko młodsze:
- jest bardzo ruchliwe, odchodzi od zajęć prowadzonych w grupie
- zajmuje się samodzielną zabawą
- przeszkadza innym dzieciom
- zaczepia inne dzieci
- wstaje z miejsca w trakcie prac stolikowych i przy posiłkach
- ma trudności z rozumieniem poleceń, nie reaguje na polecenia
Dziecko szkolne:
- spaceruje po klasie
- popełnia błędy przy pisaniu i liczeniu
- ma trudności z rozumieniem poleceń
- nie reaguje na polecenia
- ma problemy z zapamiętywaniem, opanowywaniem nowych umiejętności
- gubi swoje rzeczy, zapomina gdzie je odłożyło
- nie kończy rozpoczętych zadań lub czynności
- przerywa daną czynność i zaczyna robić coś zupełnie innego
PRZYCZYNY PROBLEMÓW Z KONCENTRACJĄ UWAGI U DZIECI
- Jeżeli dziecko ma ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psycho – ruchowej z deficytem uwagi, co jest poważnym zaburzeniem neurorozwojowym , jest to uwarunkowane nieprawidłowościami w funkcjonowaniu układu nerwowego
- Różnego rodzaju alergie , nietolerancje pokarmowe, choroby (np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy)
- Niedobory witamin i minerałów
- Trudności rozwojowe: zaburzenia integracji sensorycznej, zaburzenia przetwarzania słuchowego, deficyty percepcyjne, nieharmonijny rozwój psychoruchowy
- Przyczyny środowiskowe; przestymulowanie, przebodźcowanie wysokimi technologiami, tempem i charakterem współczesnego świata
- Interaktywne sprzęty i zabawki, gry i dźwięki a także mnogość przedmiotów generują taką ilość wrażeń, z jakimi nawet dojrzały organizm dorosłego człowieka nie jest w stanie sobie poradzić. Swobodny dostęp do filmów, bajek i gier internetowych
- Mała ilość ruchu, zanieczyszczenie środowiska, niezdrowa dieta bazująca na produktach wysokoprzetworzonych bogatych w cukry proste i tłuszcze nasycone
Objawy wszelkich odmienności i dysharmonii rozwojowych bardzo się wyostrzają na tle grupy rówieśniczej, dlatego najczęściej to właśnie ze środowiska edukacyjnego pochodzą pierwsze sygnały, iż dziecko może potrzebować specjalistycznej diagnozy, a dalej odpowiedniego wsparcia edukacyjnego i pomocy terapeutycznej.
Odpowiednio wczesne i systematyczne udzielane wsparcie edukacyjno – terapeutyczne może szybko przynieść pozytywne efekty w postaci zniwelowania problemów z uwagą.
JAK DIAGNOZOWAĆ ?
- Obserwacja dziecka w środowisku edukacyjnym
- Obserwacja prowadzona w środowisku domowym
- Współpraca przedszkole – rodzice
- Diagnoza w poradniach specjalistycznych
JAK PRZECIWDZIAŁAĆ PROBLEMOM Z KONCENTRACJĄ UWAGI U DZIECI?
- Dobra opieka lekarska (regularne kontrole, diagnostyka i konsultacje w poradniach specjalistycznych).
- Dieta i ruch.
- Higiena cyfrowa – czyli ochrona dzieci i siebie samych przed przestymulowaniem wysokimi technologiami, uczenie dzieci bezpiecznego korzystania z urządzeń cyfrowych.
- Powrót do korzeni, szukanie przestrzeni do odpoczynku na łonie natury, wspólne rodzinne wykonywanie obowiązków domowych, zadbanie o czas na rozmowę, przebywanie razem, spotkania z rodziną i przyjaciółmi.
- Praktyka uważności – troska o świadome życie tu i teraz. Uwzględnianie swojego samopoczucia fizycznego, emocjonalnego, psychicznego.
- Popularne metody terapeutyczne w przypadku problemów z koncentracją uwagi.
Źródło:
„Problemy z koncentracją uwagi u dzieci” A. Wentrych „Bliżej przedszkola”, nr 10/2022
ROZWINĄĆ SKRZYDŁA CZY OBROSNĄĆ W PIÓRKA?
Jak pochwały wpływają na rozwój dziecka.
Chwalenie jako sposób oddziaływania wychowawczego może być różnie rozumiane. Jako:
- informacja zwrotna
- środek motywacyjny
- narzędzie manipulacji
Pochwały pełnią ważną rolę w procesie wychowawczym i edukacyjnym.
Są powszechnie stosowane przez rodziców, nauczycieli i wychowawców.
Wartość pochwały, jej znaczenie i skutki zależne są od tego, w jakim celu i z jaką intencją jest ona stosowana.
Ilu chwalących tyle metod chwalenia.
Chwalić można w różny sposób i z różnym efektem
Dobrze wykorzystana pochwała daje pozytywne efekty i jest ważnym elementem wspierania dzieci w rozwoju. Dobra pochwała jest dzieciom potrzebna.
POCHWAŁA JAKO INFORMACJA ZWROTNA
Przykład
„Krzysiu poczekałeś cierpliwie na swoją kolej, teraz na zjeżdżalni jest wolne miejsce i można bezpiecznie z niej skorzystać”
Taki sposób chwalenia pomaga dzieciom kształtować samoświadomość, pozytywny obraz siebie, wzmacnia poczucie własnej wartości oraz pobudza zdolność do myślenia przyczynowo – skutkowego. Rozwija u dzieci zdolność rozumienia siebie i świata społecznego, w którym żyją.
POCHWAŁA ZACHĘTĄ DO DZIAŁANIA
Przykład
„Zosiu dobrze pracujesz, starasz się, pięknie narysowałaś ten obrazek”
Dla dzieci ważne jest to co mówią do nich dorośli, są autorytetami często wolnymi od krytyki. Obserwują ich, naśladują, uczą się od nich. Nawet dzieci zachowujące się świadomie wbrew woli dorosłych bardzo często obserwują, kontrolują, sprawdzają jak dorośli zareagują na ich nieodpowiednie zachowanie. Stąd pochwała w roli pozytywnego wzmocnienia zachęca dzieci do współpracy, podążania za dorosłym, mobilizuje do podejmowania kolejnych prób, gdy uczą się nowych rzeczy, do kontynuowania ćwiczeń czy systematycznego wykonywania swoich zadań i obowiązków.
Lepsze efekty wychowawcze dają oddziaływania oparte na wzmocnieniach pozytywnych niż te, w których przeważają kary.
POCHWAŁA W FUNKCJI MANIPULACYJNEJ
To pochwała stosowana jako narzędzie wywierania wpływu na zachowanie dziecka. Dorośli są skłonni chwalić maluchy, jeśli wiedzą, że na tych pochwałach dzieciom zależy i że będą w zamian gotowe zrobić to, o co są proszone. Pochwała w funkcji manipulacyjnej będzie działać tak długo, jak długo dziecko nie jest zdolne, by przejrzeć, rozpoznać ukryte intencje dorosłego.
POCHWAŁA BEZKRYTYCZNA
Kiedy dziecko chwalone jest na każdym kroku, niezależnie od tego jak się zachowa, ile wysiłku czy zaangażowania włoży w daną czynność, wówczas w najlepszym wypadku staje się mało wrażliwe na jakiekolwiek wzmocnienia pozytywne. Pochwała, potoczne dobre słowo, przestaje mieć dla niego znaczenie, bo nie wiąże się z sytuacjami wyjątkowymi czy wartościowymi. Nie potrafi spojrzeć krytycznie na swoje postawy i zachowanie, a poczucie winy czy wstydu nie pomaga mu w korygowaniu, weryfikowaniu swojego działania. Bardzo trudno jest dziecku przyznać się do błędu, uznać rację drugiej strony, przyjąć rozwiązanie proponowane przez kogoś innego. Nie rozumie, że przez to nie jest lubiany, nie może znaleźć przyjaciół co pociąga za sobą skłonność dziecka do poczucia, że doświadcza stale krzywdy ze strony innych, że jest atakowane.
CHWALIĆ CZY NIE CHWALIĆ ?
POCHWAŁY OWSZEM, ALE POD WARUNKIEM ŻE SĄ ROZSĄDNE, SENSOWNE, ADEKWATNE. NIECH TOWARZYSZY IM RÓWNIEŻ GOTOWOŚĆ OPIEKUNA DO DOBRZE ROZUMIANEJ I FORMUŁOWANEJ KRYTYKI DZIECIĘCEGO POSTĘPOWANIA (ZACHOWANIA – NIE OSOBY).
Opracowano na podstawie artykułu A. Wentrych „Bliżej Przedszkola” 4.271/2024