PROBLEMY Z KONCENTRACJĄ UWAGI U DZIECI
Koncentracja.
Problemy z koncentracją u dzieci to obecnie najczęstszy problem zgłaszany przez rodziców podczas konsultacji u psychologa. Dotyczy to zarówno małych dzieci, jak i starszych uczniów. U maluchów problemy z uwagą objawiają się przede wszystkim brakiem zainteresowania zadaniami dydaktycznymi, niechęcią do zajęć statycznych i realizowanych w grupie (problemy ze współpracą). U starszych dzieci oznaczają zwykle problemy w nauce oraz zachowaniem na lekcjach.
Dziecko młodsze:
- jest bardzo ruchliwe, odchodzi od zajęć prowadzonych w grupie
- zajmuje się samodzielną zabawą
- przeszkadza innym dzieciom
- zaczepia inne dzieci
- wstaje z miejsca w trakcie prac stolikowych i przy posiłkach
- ma trudności z rozumieniem poleceń, nie reaguje na polecenia
Dziecko szkolne:
- spaceruje po klasie
- popełnia błędy przy pisaniu i liczeniu
- ma trudności z rozumieniem poleceń
- nie reaguje na polecenia
- ma problemy z zapamiętywaniem, opanowywaniem nowych umiejętności
- gubi swoje rzeczy, zapomina gdzie je odłożyło
- nie kończy rozpoczętych zadań lub czynności
- przerywa daną czynność i zaczyna robić coś zupełnie innego
PRZYCZYNY PROBLEMÓW Z KONCENTRACJĄ UWAGI U DZIECI
- Jeżeli dziecko ma ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psycho – ruchowej z deficytem uwagi, co jest poważnym zaburzeniem neurorozwojowym , jest to uwarunkowane nieprawidłowościami w funkcjonowaniu układu nerwowego
- Różnego rodzaju alergie , nietolerancje pokarmowe, choroby (np. niedoczynność lub nadczynność tarczycy)
- Niedobory witamin i minerałów
- Trudności rozwojowe: zaburzenia integracji sensorycznej, zaburzenia przetwarzania słuchowego, deficyty percepcyjne, nieharmonijny rozwój psychoruchowy
- Przyczyny środowiskowe; przestymulowanie, przebodźcowanie wysokimi technologiami, tempem i charakterem współczesnego świata
- Interaktywne sprzęty i zabawki, gry i dźwięki a także mnogość przedmiotów generują taką ilość wrażeń, z jakimi nawet dojrzały organizm dorosłego człowieka nie jest w stanie sobie poradzić. Swobodny dostęp do filmów, bajek i gier internetowych
- Mała ilość ruchu, zanieczyszczenie środowiska, niezdrowa dieta bazująca na produktach wysokoprzetworzonych bogatych w cukry proste i tłuszcze nasycone
Objawy wszelkich odmienności i dysharmonii rozwojowych bardzo się wyostrzają na tle grupy rówieśniczej, dlatego najczęściej to właśnie ze środowiska edukacyjnego pochodzą pierwsze sygnały, iż dziecko może potrzebować specjalistycznej diagnozy, a dalej odpowiedniego wsparcia edukacyjnego i pomocy terapeutycznej.
Odpowiednio wczesne i systematyczne udzielane wsparcie edukacyjno – terapeutyczne może szybko przynieść pozytywne efekty w postaci zniwelowania problemów z uwagą.
JAK DIAGNOZOWAĆ ?
- Obserwacja dziecka w środowisku edukacyjnym
- Obserwacja prowadzona w środowisku domowym
- Współpraca przedszkole – rodzice
- Diagnoza w poradniach specjalistycznych
JAK PRZECIWDZIAŁAĆ PROBLEMOM Z KONCENTRACJĄ UWAGI U DZIECI?
- Dobra opieka lekarska (regularne kontrole, diagnostyka i konsultacje w poradniach specjalistycznych).
- Dieta i ruch.
- Higiena cyfrowa – czyli ochrona dzieci i siebie samych przed przestymulowaniem wysokimi technologiami, uczenie dzieci bezpiecznego korzystania z urządzeń cyfrowych.
- Powrót do korzeni, szukanie przestrzeni do odpoczynku na łonie natury, wspólne rodzinne wykonywanie obowiązków domowych, zadbanie o czas na rozmowę, przebywanie razem, spotkania z rodziną i przyjaciółmi.
- Praktyka uważności – troska o świadome życie tu i teraz. Uwzględnianie swojego samopoczucia fizycznego, emocjonalnego, psychicznego.
- Popularne metody terapeutyczne w przypadku problemów z koncentracją uwagi.
Źródło:
„Problemy z koncentracją uwagi u dzieci” A. Wentrych „Bliżej przedszkola”, nr 10/2022
ROZWINĄĆ SKRZYDŁA CZY OBROSNĄĆ W PIÓRKA?
Jak pochwały wpływają na rozwój dziecka.
Chwalenie jako sposób oddziaływania wychowawczego może być różnie rozumiane. Jako:
- informacja zwrotna
- środek motywacyjny
- narzędzie manipulacji
Pochwały pełnią ważną rolę w procesie wychowawczym i edukacyjnym.
Są powszechnie stosowane przez rodziców, nauczycieli i wychowawców.
Wartość pochwały, jej znaczenie i skutki zależne są od tego, w jakim celu i z jaką intencją jest ona stosowana.
Ilu chwalących tyle metod chwalenia.
Chwalić można w różny sposób i z różnym efektem
Dobrze wykorzystana pochwała daje pozytywne efekty i jest ważnym elementem wspierania dzieci w rozwoju. Dobra pochwała jest dzieciom potrzebna.
POCHWAŁA JAKO INFORMACJA ZWROTNA
Przykład
„Krzysiu poczekałeś cierpliwie na swoją kolej, teraz na zjeżdżalni jest wolne miejsce i można bezpiecznie z niej skorzystać”
Taki sposób chwalenia pomaga dzieciom kształtować samoświadomość, pozytywny obraz siebie, wzmacnia poczucie własnej wartości oraz pobudza zdolność do myślenia przyczynowo – skutkowego. Rozwija u dzieci zdolność rozumienia siebie i świata społecznego, w którym żyją.
POCHWAŁA ZACHĘTĄ DO DZIAŁANIA
Przykład
„Zosiu dobrze pracujesz, starasz się, pięknie narysowałaś ten obrazek”
Dla dzieci ważne jest to co mówią do nich dorośli, są autorytetami często wolnymi od krytyki. Obserwują ich, naśladują, uczą się od nich. Nawet dzieci zachowujące się świadomie wbrew woli dorosłych bardzo często obserwują, kontrolują, sprawdzają jak dorośli zareagują na ich nieodpowiednie zachowanie. Stąd pochwała w roli pozytywnego wzmocnienia zachęca dzieci do współpracy, podążania za dorosłym, mobilizuje do podejmowania kolejnych prób, gdy uczą się nowych rzeczy, do kontynuowania ćwiczeń czy systematycznego wykonywania swoich zadań i obowiązków.
Lepsze efekty wychowawcze dają oddziaływania oparte na wzmocnieniach pozytywnych niż te, w których przeważają kary.
POCHWAŁA W FUNKCJI MANIPULACYJNEJ
To pochwała stosowana jako narzędzie wywierania wpływu na zachowanie dziecka. Dorośli są skłonni chwalić maluchy, jeśli wiedzą, że na tych pochwałach dzieciom zależy i że będą w zamian gotowe zrobić to, o co są proszone. Pochwała w funkcji manipulacyjnej będzie działać tak długo, jak długo dziecko nie jest zdolne, by przejrzeć, rozpoznać ukryte intencje dorosłego.
POCHWAŁA BEZKRYTYCZNA
Kiedy dziecko chwalone jest na każdym kroku, niezależnie od tego jak się zachowa, ile wysiłku czy zaangażowania włoży w daną czynność, wówczas w najlepszym wypadku staje się mało wrażliwe na jakiekolwiek wzmocnienia pozytywne. Pochwała, potoczne dobre słowo, przestaje mieć dla niego znaczenie, bo nie wiąże się z sytuacjami wyjątkowymi czy wartościowymi. Nie potrafi spojrzeć krytycznie na swoje postawy i zachowanie, a poczucie winy czy wstydu nie pomaga mu w korygowaniu, weryfikowaniu swojego działania. Bardzo trudno jest dziecku przyznać się do błędu, uznać rację drugiej strony, przyjąć rozwiązanie proponowane przez kogoś innego. Nie rozumie, że przez to nie jest lubiany, nie może znaleźć przyjaciół co pociąga za sobą skłonność dziecka do poczucia, że doświadcza stale krzywdy ze strony innych, że jest atakowane.
CHWALIĆ CZY NIE CHWALIĆ ?
POCHWAŁY OWSZEM, ALE POD WARUNKIEM ŻE SĄ ROZSĄDNE, SENSOWNE, ADEKWATNE. NIECH TOWARZYSZY IM RÓWNIEŻ GOTOWOŚĆ OPIEKUNA DO DOBRZE ROZUMIANEJ I FORMUŁOWANEJ KRYTYKI DZIECIĘCEGO POSTĘPOWANIA (ZACHOWANIA – NIE OSOBY).
Opracowano na podstawie artykułu A. Wentrych „Bliżej Przedszkola” 4.271/2024